Carl Maria Splett, ur. 17 stycznia 1898 roku w Sopocie, a zmarły 5 marca 1964 roku w Düsseldorfie, to postać znacząca w historii Kościoła katolickiego w Polsce. Był on niemieckim duchownym rzymskokatolickim oraz doktorem prawa kanonicznego, co podkreśla jego zaangażowanie w sprawy dotyczące prawa i organizacji kościelnej.
W okresie od 1938 do 1964 roku piastował zaszczytną funkcję biskupa diecezjalnego gdańskiego, co było istotnym okresem jego działalności w Kościele. Dodatkowo, w trudnych latach 1939–1945, pełnił rolę administratora apostolskiego sede plena diecezji chełmińskiej. Jego kadencja na tym stanowisku miała miejsce w czasie II wojny światowej, kiedy to Kościół katolicki stawiał czoła wielu wyzwaniom.
Życiorys
Carl Maria Splett, po ukończeniu seminarium duchownego w Pelplinie, 10 lipca 1921 roku otrzymał tam święcenia kapłańskie. Jego edukacja w Rzymie zakończyła się w 1924 roku uzyskaniem doktoratu z prawa kanonicznego.
W dniu 13 czerwca 1938 roku, po rezygnacji biskupa Edwarda O’Rourke, Splett został mianowany biskupem diecezjalnym diecezji gdańskiej. Reakcją na wybuch II wojny światowej w wrześniu 1939 roku był list pasterski, w którym wyraził radość z powodu ponownego zjednoczenia Gdańska z Rzeszą Niemiecką. W grudniu tego samego roku został administratorem apostolskim diecezji chełmińskiej, co spotkało się z prawnym sprzeciwem ze strony rządu polskiego, który zarzucił, że decyzja ta narusza konkordat między Polską a Stolicą Apostolską.
W czasach II wojny światowej Splett otwarcie współpracował z niemieckim reżimem. Wspierał włączenie Wolnego Miasta Gdańska do III Rzeszy oraz zakazał używania języka polskiego w kościołach. Pod presją gestapo, które groziło aresztowaniem kleru, wprowadził oficjalny zakaz spowiadania po polsku, jednak potajemnie zezwalał na posługiwanie w tym języku, polecając niemieckim księżom nauczenie się polskiego.
W marcu 1945, mimo propozycji ewakuacji, pozostał w Gdańsku, którego zdobycie przez Armię Czerwoną było nieuchronne. 2 lutego 1946 roku został skazany na 8 lat więzienia przez władze Polski Ludowej, a także utracił prawa publiczne i obywatelskie na okres 5 lat. Skonfiskowano mu mienie, a osadzono w Zakładzie Karnym we Wronkach. Po pewnym czasie był internowany w klasztorach w Borku Starym od sierpnia 1953 roku oraz w Dukli od grudnia 1953 roku, a zwolnienie miało miejsce 17 grudnia 1956 roku.
Po zwolnieniu przebywał w Więcborku, skąd 27 grudnia 1956 roku został przymusowo wygnany do Niemiec. W kościele więcborskim, który był ostatnim miejscem jego posługi w Polsce, pozostawił kielich mszalny oraz patenę. Carl Maria Splett zmarł 5 marca 1964 roku w Düsseldorfie, gdzie także został pochowany w kościele św. Lamberta.
W 1961 roku brał udział w sakrze biskupa pomocniczego Akwizgranu, Josepha Ludwiga Buchkremera jako współkonsekrator. W sierpniu 2017 roku do Gdańska powróciły jego biskupie insygnała, w tym pierścień i pektorały, jako depozyt założonej przez niego fundacji Adalbert-Stiftung (Dzieło św. Wojciecha).
30 sierpnia 2018 arcybiskup gdański, Sławoj Leszek Głódź, zaproponował sprowadzenie zwłok Spletta do Gdańska i pochowanie ich w krypcie biskupiej archikatedry w Oliwie.
Przypisy
- M. Sandecki: Arcybiskup Głódź chce sprowadzić do Gdańska szczątki biskupa Spletta, który współpracował z nazistami. 07.09.2018 r. [dostęp 07.09.2018 r.]
- S. Bogdanowicz: W obronie biskupa Spletta. tygodnik.com.pl. [dostęp 06.01.2018 r.]
- Pamiątki po biskupie Spletcie. gdansk.pl. [dostęp 06.01.2018 r.]
- I. Kienzler, Kronika PRL 1944–1989. Kościół w PRL, Warszawa 2016 r., t. 27, s. 14.
- K. Jasiewicz, Bóg i jego polska owczarnia w dokumentach 1939-1945. Warszawa 2009 r., s. 146.
- T. Włodarczyk, Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku, PWN Warszawa 1974 r., s. 280.
- Historia Kościoła gdańskiego. Biskup Karol Maria Splett „Na Rozstajach”'. Rok Duszpasterski 2012 / Rok wiary. Nr 05 (258) Maj 2013 r., docplayer.pl.
- Karol Maria Splett skazany na 8 lat więzienia. „Dziennik Bałtycki”. R.II, nr 33 (250), s. 1, 03.02.1946 r. [dostęp 26.01.2020 r.]
Oceń: Carl Maria Splett