Cmentarz komunalny w Sopocie to niezwykle ważna nekropolia, która pełni rolę miejskiego miejsca spoczynku, zlokalizowanego w sercu Sopotu, przy ul. Jacka Malczewskiego. Jego historia sięga 1878 roku, kiedy to został założony jako cmentarz ewangelicki, co czyni go jednym z istotnych symboli lokalnej kultury i tożsamości.
W bezpośrednim sąsiedztwie cmentarza komunalnego znajduje się cmentarz katolicki oraz cmentarz żydowski, co podkreśla różnorodność religijną i kulturową tego obszaru. Takie bliskie umiejscowienie tych nekropolii stwarza unikalny kontekst, w którym historia oraz duchowość mieszkańców Sopotu łączą się w jeden wyrazisty obraz.
Historia
„Cmentarz, który został założony w 1878 roku, początkowo pełnił rolę cmentarza ewangelickiego i taki charakter utrzymywał do zakończenia II wojny światowej. Po włączeniu Sopotu do Polski, zmienił swoje przeznaczenie na cmentarz komunalny. Niestety, większość nagrobków z okresu ewangelickiego została zniszczona. Do XXI wieku przetrwało jedynie około 50 z nich. Najstarsze nagrobki, które możemy zobaczyć do dziś, pochodzą z lat 1915–1916.
Wśród najbardziej okazałych obiektów cmentarnych znajduje się kaplica grobowa, która została wzniesiona w 1921 roku przez rodzinę fabrykancką Herbstów, przybyłą z Łodzi. Projektantem kaplicy był Heinrich Dunkel, absolwent berlińskiej Akademii Budowlanej, odpowiedzialny za wiele sopockich willi. Kaplica wyróżnia się architekturą, której elementy wzorowane są na gotyku. Niestety, po II wojnie światowej uległa poważnym zniszczeniom. Prace renowacyjne przeprowadzono w 1989 i 2005 roku.
Dawna kaplica cmentarna ewangelickiego cmentarza została w 1946 roku przejęta przez katolików. Obiekt ten przekształcono w kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Pochowani na cmentarzu
Na cmentarzu komunalnym w Sopocie spoczywa wiele interesujących postaci, których działalność i osiągnięcia mają niezatarte znaczenie w różnych dziedzinach życia. Wśród pochowanych znajdują się Bożena Aksamit (1966–2019) – uznana polska dziennikarka oraz autorka książek, znana ze swojej pasji do reportażu, która zdobyła wiele nagród za swoją twórczość.
Na liście tych, którzy odeszli, znajduje się również Jerzy Andrzejewski (1925–2008), generał brygady Milicji Obywatelskiej, oraz Adolf Bielefeldt (1876–1934), znany niemiecki architekt, który zrealizował wiele projektów w Gdańsku i Sopocie. Edward Breza (1932–2017) to polski językoznawca, profesor zwyczajny Uniwersytetu Gdańskiego, który w znaczący sposób przyczynił się do rozwoju lingwistyki w Polsce.
Znany matematyk, Zbigniew Ciesielski (1934–2020), był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i doktorem honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego. Obok niego stoi figura Jerzego Ciszewskiego (1946–2018), prawnika i notariusza, oraz Konstanty Cudny (1928–2009), inżyniera budowy okrętów, który był profesorem w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej i Politechnice Gdańskiej.
W czołówce znaczących postaci pochowanych w Sopocie znajduje się Stanisława Fleszarowa-Muskat (1919–1989), polska powieściopisarka i poetka, a także Andrzej Grubba (1958–2005), tenisista stołowy i olimpijczyk. Franciszek Grucza (1911–1993), duchowny rzymskokatolicki i kaszubski działacz literacki, również pozostawił swój ślad w tej przestrzeni.
Kolejną osobą jest Mirosław Hrynkiewicz (1945–2017) – architekt i autor tekstów piosenek, a Roman Hordyński (1924-1986) – prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich i powstaniec warszawski, którego działania były istotne dla polskiej architektury. Jan Adam Kaczkowski (1977–2016) był duchownym i bioetykiem, który angażował się w działalność hospicyjną, dbając o dobro pacjentów.
Również Roman Kosznik (1927–1974) – ekonomista i urzędnik, wpisał się w historię miasta, podobnie jak Hieronim Kozieł (1910–1970), polski urzędnik państwowy, który miał wpływ na rozwój lokalnych instytucji.
Mirosław Krzysztofiak (1927–2018) był rektorem Uniwersytetu Gdańskiego w latach 1985–1987, natomiast Jerzy Limon (1950–2021) – anglista i teatrzyk, był twórcą oraz pierwszym dyrektorem Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.
Lista poważanych zmarłych obejmuje również Jerzego Młynarczyka (1931–2017), byłego prezydenta Gdańska, oraz Alfreda Müllera (1905–1980), wybitnego działacza komunistycznego. Marian Podgóreczny (1927–2018), znakomity dziennikarz oraz żołnierz Armii Krajowej, pozostawił po sobie niezatarte ślady.
Warto również zaznaczyć, że Stanisław Podraszko (1911–1973) był prawnikiem i urzędnikiem państwowym, a Bronisław Poplatek (1895–1974) – podpułkownikiem Wojska Polskiego. Maciej Próchnicki (1961–2004), znany muzyk rockowy, a także Marian Strzelecki (1924–1973) jako malarz, wnieśli znaczący wkład w polską kulturę.
W ostatnim czasie wiele uwagi poświęca się również życiu Wanda Szczepuły (1916–2014), niezapomnianej mikrobiolog, oraz Elżbiecie Szczodrowskiej (1921–2009), będącej uznaną gdańską rzeźbiarką. Ciekawą postacią był także Marian Teleszyński (1916–1985), ortopeda i nauczyciel akademicki, oraz Alfred Wiśniewski (1916–2011), profesor sztuk plastycznych.
Na koniec warto wspomnieć o Jerzym Zemke (1948–2018), matematyku i ekonomie, który przynależał do Uniwersytetu Gdańskiego, pozostawiając po sobie znaczący dorobek naukowy.
Przypisy
- Cmentarze sopockie. pttk.pl, 10.07.2018 r. [dostęp 18.07.2018 r.]
- Sopot. Cmentarz komunalny i parafialny. krajoznawcy.info.pl, 13.12.2014 r. [dostęp 16.07.2018 r.]
- Sopot powiększy katolicki i komunalny cmentarz. dziennikbaltycki.pl, 06.10.2010 r. [dostęp 16.07.2018 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty religijne":
Świątynia Kollatha w Sopocie | Cmentarz katolicki w SopocieOceń: Cmentarz komunalny w Sopocie