Jan Stanisław Winiecki, urodzony 21 czerwca 1938 roku w Sopocie, był czołową postacią w dziedzinie ekonomii w Polsce. W dniu 7 czerwca 2016 roku w Warszawie zakończył swoją żywotność, pozostawiając po sobie znaczący dorobek akademicki i społeczny.
Był doktorem habilitowanym nauk ekonomicznych oraz aktywnym nauczycielem akademickim, który wniósł istotny wkład w edukację kolejnych pokoleń ekonomistów. W latach 2010–2016 pełnił również funkcję członka Rady Polityki Pieniężnej, co dodatkowo podkreśla jego pozycję w świecie polskiej ekonomii.
Życiorys
Jan Winiecki jest cenionym ekonomistą i nauczycielem akademickim, który ukończył studia na Wydziale Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki. W 1971 roku obronił doktorat na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, a siedem lat później uzyskał habilitację w dziedzinie międzynarodowej ekonomii politycznej, co znacząco wpłynęło na jego karierę naukową. Jego obszary specjalizacji obejmują komparatystykę systemową, makroekonomię oraz międzynarodowe stosunki gospodarcze.
W latach 1964-1982 był członkiem PZPR, jednakże zdecydował się opuścić tę organizację w czasach stanu wojennego. Jego kariera zawodowa obejmowała wiele istotnych ról, w tym kierowanie Zakładem Polityki Gospodarczej w Centrum Informacji Naukowej Technicznej i Ekonomicznej od 1971 do 1973 roku. Następnie był związany z Polskim Instytutem Spraw Międzynarodowych aż do 1982 roku oraz pracował w Polskiej Akademii Nauk, jednak został zwolniony w 1984 roku za swoją współpracę z „Solidarnością”. Jako doradca ekonomiczny NSZZ „S”, a także naukowy pracownik w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych, Winiecki stał się znaczącą postacią w rodzącej się Polsce.
W okresie późnych lat 80. prowadził wykłady na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniem. W 1990 roku był jednym z założycieli oraz prezesem Centrum im. Adama Smitha do 1995 roku, a także pełnił rolę doradcy prezydenta RP, Lecha Wałęsy. Na początku lat 90. objął stanowisko dyrektora wykonawczego Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, co podkreśliło jego międzynarodowy zasięg działań.
Od 1994 do 2003 roku Jan Winiecki był profesorem oraz kierownikiem Katedry Ekonomii w Europejskim Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. Jednocześnie zasiadał w radzie politycznej Ruchu Stu. Wybory parlamentarne w 1997 roku przyniosły mu niepowodzenie w staraniach o mandat senatora z ramienia Unii Prawicy Rzeczypospolitej w okręgu krakowskim.
Winiecki pełnił rolę dziekana Wydziału Ekonomii Wyższej Szkoły Informatyki w Łodzi, a także był profesorem tej uczelni oraz Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Prowadził również wykłady w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. Józefa Tischnera w Krakowie, dzieląc się swoją wiedzą z następymi pokoleniami.
W 2004 roku z ramienia posłów Platformy Obywatelskiej kandydował do Rady Polityki Pieniężnej. W ciągu swojej kariery publikował szereg felietonów we wszelkiego rodzaju czasopismach. W 2007 roku w jednym z nich zakwestionował kompetencje Sławomira Skrzypka jako prezesa NBP, co doprowadziło do postępowania sądowego przeciwko niemu. W sierpniu 2009 roku sąd w Poznaniu orzekł karę grzywny, która została uchylona w 2010 roku przez Sąd Okręgowy. Po pewnych zawirowaniach w 2012 roku został ponownie skazany na grzywnę, lecz w lutym 2013 roku wyrok ten został uchylony, a postępowanie karne umorzone z uwagi na znikomą szkodliwość czynu.
Ostatecznie, 13 stycznia 2010 roku, Senat, z rekomendacji senatorów Platformy Obywatelskiej, powołał Jana Winieckiego do Rady Polityki Pieniężnej na sześcioletnią kadencję, co uznać można za ukoronowanie jego dotychczasowej działalności zawodowej i publicznej.
Odznaczenia i wyróżnienia
Jan Winiecki jest osobą, która zdobyła wiele prestiżowych nagród i wyróżnień w swoim dorobku zawodowym. W 2012 roku został uhonorowany Odznaką Honorową „Bene Merito”, co jest wyrazem uznania za jego wkład w rozwój kraju. W 1992 roku wyróżniono go Nagrodą Kisiela, na co złożyły się jego znaczące osiągnięcia. Dodatkowo, w 2001 roku, przyznano mu tytuł doctora honoris causaUniwersytetu Gdańskiego, co potwierdza jego wyjątkowy status w świecie akademickim.
W 2016 roku honorowano go także inną odznaką – „Za zasługi dla bankowości Rzeczypospolitej Polskiej”, doceniając jego znaczący wkład w sektor bankowy w Polsce.
Wybrane publikacje
Jan Winiecki, znany z obszernych badań i publikacji w dziedzinie ekonomii i polityki zagranicznej, ma na swoim koncie wiele wartościowych prac. Poniżej prezentujemy przegląd jego wybranych publikacji:
- Ekonomiczne instrumenty polityki zagranicznej we współczesnych stosunkach międzynarodowych, PISM, Warszawa 1975,
- Ewolucja programów pomocy technicznej ONZ oraz ich struktura instytucjonalna. Zagadnienia prawne, PISM, Warszawa 1971,
- Gorbachev’s way out? A proposal to ease change in the Soviet system by buying out the privileges of the ruling stratum, The Centre for Research into Communist Economies, Londyn 1988,
- Gospodarka bez ekonoma (red.), Polskie Wydawnictwa Profesjonalne, Warszawa 2006,
- Import technologii a handel zagraniczny w krajach socjalistycznych. Perspektywy lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, CINTE, Warszawa 1987,
- Instytucjonalne bariery rozwoju gospodarczego. Polska niezakończona transformacja (red.), CAS, Warszawa 1996,
- Intelektualna odyseja teorii ekonomii w XX wieku. Powrót do porzuconej idei rynków, prywatnej własności i wolności gospodarczej, CAS, Warszawa 1996,
- Konkurencyjność polskiej gospodarki. Eksport, bilans płatniczy, polityka kursowa (red.), TEP, Warszawa 1998,
- Kryzys Globalny. Początek, czy koniec? (red.), Regan Press, Gdańsk 2009,
- Perspektywy przedsiębiorstw międzynarodowych w gospodarce światowej, PISM, Warszawa 1983,
- Polemiki w drodze (do kapitalizmu). Wybór komentarzy, polemik i wywiadów z lat dziewięćdziesiątych, C.H. Beck, Warszawa 2001,
- Polski program przejścia w połowie 1991 roku: zagrożenia dla stabilizacji, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 1991,
- Privatization in Poland: a comparative perspective, J.C.B. Mohr, Tybinga 1992,
- Źródła inflacji w gospodarce rynkowej i w gospodarce planowej, PWN, Warszawa 1996.
Przypisy
- Lista odznaczonych (2003–2018) [online], nbp.pl [dostęp 14.09.2022 r.]
- JanJ. Winiecki, Zbudujemy drugą Polskę! Ale jaką? [online], liberte.pl, 19.12.2014 r. [dostęp 25.05.2020 r.]
- JanJ. Winiecki, Prężenie muskułów a realia energetyki [online], money.pl, 04.11.2012 r. [dostęp 25.05.2020 r.]
- Sprawa zniesławienia umorzona. Prof. Winiecki zostaje w RPP, tvn24.pl, 15.02.2013 r. [zarchiwizowane 04.03.2016 r.]
- Sąd: Jan Winiecki winny pomówienia Sławomira Skrzypka [online], onet.pl, 31.07.2012 r. [dostęp 08.02.2013 r.]
- Profesor Jan Winiecki wywalczył kolejny proces [online], naszemiasto.pl, 14.01.2010 r. [dostęp 25.01.2010 r.]
- Proces Skrzypek vs Winiecki – od nowa [online], wprost.pl, 14.01.2010 r. [dostęp 25.05.2020 r.]
- Jan Winiecki kandydatem Senatu do RPP (sylwetka) [online], wp.pl, 18.12.2009 r. [dostęp 25.01.2010 r.] [zarchiwizowane 12.07.2012 r.]
- Winiecki naszym kandydatem do RPP [online], interia.pl, 02.07.2009 r. [dostęp 25.01.2010 r.]
- Sąd: Jan Winiecki pomówił prezesa NBP, money.pl, 17.08.2009 r. [zarchiwizowane 16.08.2016 r.]
- a b 4 kadencja, 66 posiedzenie, 1 dzień [online], sejm.gov.pl, 07.01.2004 r. [dostęp 25.05.2020 r.]
- Doktorzy Honorowi Uniwersytetu Gdańskiego [online], ug.edu.pl [dostęp 25.01.2010 r.]
- Odznaki Honorowe Bene Merito, msz.gov.pl, 2012 r. [zarchiwizowane 06.10.2014 r.]
- Rada polityczna Ruchu 100, ruch100.org.pl [zarchiwizowane 21.01.1997 r.]
- Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25.09.1997 r. o wynikach wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przeprowadzonych w dniu 21.09.1997 r. (M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 621).
- Dr hab. Jan Stanisław Winiecki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska [dostęp 25.01.2010 r.]
- Zmarł profesor Jan Winiecki [online], money.pl, 09.06.2016 r. [dostęp 09.06.2016 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Andrzej Sękowski | Jagna Dankowska | Karol Toeplitz | Dagmara Płaza-Opacka | Małgorzata Buchholz-Todoroska | Wojciech Ratkowski | Anna Paner | Ireneusz Kreja | Roman GajewskiOceń: Jan Winiecki