Trójmiejski Park Krajobrazowy

---

Historia

Trójmiejski Park Krajobrazowy został ustanowiony 3 maja 1979 roku na mocy Uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku. Zgodnie z tą uchwałą, jego pierwotna powierzchnia wynosiła 20 104 ha.

W historii parku miały miejsce dwie istotne zmiany dotyczące jego powierzchni. Po raz pierwszy, w 1994 roku, co weszło w życie w roku 1995, park został powiększony do 20 312 ha. Zmiany te obejmowały włączenie lasów położonych na południe od ulicy Słowackiego, a także terenów lasów komunalnych. Dodatkowo wyznaczono otulinę parku po piętnastu latach jego istnienia.

W 1998 roku doszło do kolejnej modyfikacji granic Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego, kiedy to z jego obszaru wydzielono śródleśną enklawę wsi Łężyce, co spowodowało zmniejszenie powierzchni parku do 19 930 ha.

Geomorfologia

Rzeźba terenu Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego została uformowana na skutek działalności lądolodu oraz procesów z nim związanych, które miały miejsce około 13-15 tysięcy lat temu. W efekcie tej działalności powstały głęboko wcięte doliny, liczne głazy narzutowe oraz bogata sieć wodna, w tym potoki oraz kilka jezior, a także torfowiska.

W zachodniej części parku dominują faliste moreny dennej, a miejscami można dostrzec wzniesienia moreny czołowej. W tej okolicy można także spotkać różnorodne formy terenu, takie jak: równiny sandrowe, rynny polodowcowe wypełnione wodami jeziornymi oraz niecki wytopiskowe.

Wschodnia część parku obejmuje strefę krawędziową wysoczyzny. Na tym obszarze przeważają formy erozyjne terenu, w tym głęboko wcięte doliny oraz duże deniwelacje dochodzące nawet do 80 metrów. Nachylenie zboczy na tym terenie sięga 40% – Lasy Oliwskie stanowią jeden z przykładów takich naturalnych formacji.

W obrębie parku można również znaleźć różne wzniesienia, wśród nich wyróżniają się: Cieniawa, Głowica, Góra Dantyszka, Ślimak, Wiecha oraz Wzgórze Pachołek.

Fauna i flora

W Trójmiejskim Parku Krajobrazowym dominującym drzewem jest sosna zwyczajna, jednak w jego obszarze spotykamy również inne gatunki, takie jak buk zwyczajny, dąb bezszypułkowy oraz szypułkowy. Ponadto występują tu brzozy brodawkowate, brzozy omszone, olsze czarne, topole osiki oraz wierzby iwy. Szacuje się, że w parku występuje około 850 gatunków flory naczyniowej, w tym 49 gatunków objętych ochroną ścisłą oraz 17 gatunków chronionych częściowo.

W TPK możemy spotkać także rośliny, które są rzadko występujące, reliktowe oraz górskie, takie jak m.in. poryblin kolczasty, manna gajowa, podrzeń żebrowiec oraz przetacznik górski. Na obszarze parku zinwentaryzowano ponad 60 gatunków roślin, które są chronione, w tym także gatunki endemiczne. Do pozostałych roślin należy zaliczyć 4 gatunki mszaków, około 200 gatunków grzybów wielkoowocnikowych oraz 50 gatunków porostów naskalnych.

Warto również wspomnieć o najstarszym drzewie w parku – 350-letnim dębie szypułkowym, który rośnie w Dolinie Samborowo. To niezwykłe drzewo jest chronione jako pomnik przyrody nr 206A, znane jest jako Gruby Dąb (niem. Dicke Eiche), osiągając wysokość powyżej 25 m, a jego obwód w pierśnicy wynosi 561 cm.

Fauna TPK jest typowa dla Niżu Polskiego, a wśród dużych ssaków można spotkać dziki, sarny, jelenie szlachetne oraz łosie. Z mniejszych ssaków żyją tu: zające szare, króliki europejskie, wiewiórki, lisy, borsuki, a także nietoperze borowce wielkie i noce duże. Wiele gatunków ptaków odwiedza park, w tym bieliki, jastrzębie, myszołowy oraz sowy: włochatki, uszatki i puszczyki. Dodatkowo zaobserwowano tu 8 gatunków płazów i 5 gatunków gadów.

Ochrona przyrody

Istniejące rezerwaty przyrody

W Trójmiejskim Parku Krajobrazowym możemy znaleźć liczne rezerwaty przyrody, które pełnią istotną rolę w ochronie lokalnych ekosystemów. Warto wymienić kilka z nich, które zostały utworzone w różnym czasie:

• Źródliska w Dolinie Ewy – założony w 1983 roku,
• Zajęcze Wzgórze – również z 1983 roku,
• Kacze Łęgi – utworzony w 1983 roku,
• Cisowa – powstał w 1983 roku,
• Lewice – utworzony w 1988 roku,
• Gałęźna Góra – powstał w 1990 roku,
• Pełcznica – rozpoczął swoją działalność w 1999 roku,
• Wąwóz Huzarów – utworzony w 2005 roku,
• Łęg nad Swelinią – powstał także w 2005 roku,
• Dolina Strzyży – utworzona w 2007 roku.

Projektowane rezerwaty przyrody

W planach są również nowe obszary, które mają szansę zostać uznane za rezerwaty przyrody. Pośród nich znajdują się:

• Bieszkowickie Moczary,
• Dolina Pieleszewska,
• Dolina Radości,
• Dolina Zagórskiej Strugi – projektowany od 1989 roku, z pierwotną powierzchnią wynoszącą 900 ha,
• Nadrzeczne.

Oprócz rezerwatów, na terenie parku oraz w jego otulinie zidentyfikowano także około 170 pomników przyrody (głównie w formie drzew, grup drzew oraz głazów), a także zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dolina Potoków Strzyża i Jasień”, 20 użytków ekologicznych oraz 3 obszary w sieci Natura 2000.

Zabytki

W ramach Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego ważnym punktem turystycznym jest zabytkowaKalwaria Wejherowska. To jedno z najstarszych miejsc, które obok Kalwarii Zebrzydowskiej i Pakoskiej funkcjonuje jako sanktuarium Męki Pańskiej w Polsce.

Szlaki turystyczne

Trójmiejski Park Krajobrazowy to obszar, przez który prowadzi siedem oznakowanych szlaków turystycznych, co czyni go atrakcyjnym miejscem dla miłośników pieszych wędrówek.

• Szlak Trójmiejski, który łączy Gdańsk z Gdynią, oferuje długość 45,9 km i jego obecny przebieg istnieje od 2003 roku.
• Szlak Zagórskiej Strugi to odcinek prowadzący z Gdyni Wzgórze Św. Maksymiliana do Wejherowa, o długości 56 km, istnieje od 2002 roku.
• Szlak Wejherowski, biegnący od Sopotu Kamiennego Potoku do Wejherowa, ma długość 55 km i obecny przebieg ustalono w 2007 roku.
• Szlak Kartuski łączy Sopot Kamienny Potok z Kartuzami, długość tego szlaku wynosi 69,5 km, a jego obecny przebieg datuje się na 2007 rok.
• Szlak Skarszewski, który prowadzi z Sopotu Kamiennego Potoku do Skarszew, ma długość 80,7 km; jego obecny przebieg obowiązuje od 2003 roku.
• Szlak Wzgórz Szymbarskich wiedzie od Sopotu do Sierakowic, osiągając długość 120,3 km; został wprowadzony w 2002 roku.
• Ostatnim z szlaków jest Szlak Źródła Marii, który prowadzi z Gdańska Osowa do Gdyni, z długością 10,5 km; utworzono go w 2007 roku, a jego przebieg nie zmienił się od tego czasu.

Oprócz szlaków pieszych, Park oferuje także osiem tras rowerowych, z najdłuższą liczącą 43 km, prowadzącą z Wejherowa do Gdyni Głównej. Dodatkowo, w obszarze parku znajdują się dwie ścieżki przyrodnicze, zlokalizowane w Dolinie Samborowo oraz w Marszewie.

---

Oceń: Trójmiejski Park Krajobrazowy

---