Willa Herbstów w Sopocie


Willa Herbstów to niezwykła budowla, która stanowi ważny element historyczny Sopotu. Była to rezydencja rodziny Herbstów, niemieckich fabrykantów związanych z przemysłem włókienniczym, którzy mieli swoje korzenie w Łodzi.

Obiekt położony jest przy ul. Kościuszki 29, miejscu, które w przeszłości tętniło życiem dzięki działalności jego mieszkańców. Rodzina Herbstów, poza swoimi osiągnięciami w przemyśle, była również znana jako filantropi i społecznicy, którzy z zaangażowaniem wspierali polską społeczność lokalną.

To połączenie działalności biznesowej z altruizmem czyni postać rodziny Herbstów wyjątkową i pamiętaną w kontekście historycznym tego malowniczego miasta.

Okres do 1945

Willa Herbstów, będąca świadkiem wielu wydarzeń historycznych, powstała w 1896 roku, a jej rozbudowa została zlecona przez Edwarda Herbsta. Oryginalnie wzniesiony w 1878 roku, letniskowy dom należący do armatora Johannesa Icka usytuowany był przy ówczesnej Schulstraße 15. Architektura willi była z kolei nawiązaniem do rezydencji Herbstów znajdującej się w łódzkim Księżym Młynie.

Na początku Edward Herbst korzystał z willi głównie w trakcie letniego sezonu turystycznego. Po zakończeniu I wojny światowej zaczął spędzać w niej więcej czasu, a po jego śmierci w 1921 roku, rodzina pozostała w tej rezydencji aż do 1939 roku, kiedy to zmarła jego żona, Matylda Herbst.

W 1940 roku willa została sprzedana Rzeszy Niemieckiej za kwotę 422 500 marek. Następnie, została przekazana niemieckim władzom wojskowym, które utworzyły w niej lazaret, funkcjonujący do 1941 roku. Później willa została użyczona generałowi piechoty Bodewinowi Keitlowi, młodszemu bratu feldmarszałka Wilhelma Keitla.

Wśród prominentnych gości odwiedzających rezydencję można było znaleźć m.in. następcy tronu Niemiec, Wilhelma Hohenzollern oraz znanego artystę malarza Wojciecha Kossaka, który przebywał tam w 1913 roku.

Okres po 1945

W 1945 roku rezydencja uległa znacznemu zniszczeniu, jednak już w 1955 roku przystąpiono do jej odbudowy, która znacznie zmieniła jej pierwotny wygląd. Niestety, proces rekonstrukcji nie zdołał zachować detali z minionych lat, a budynek został przekształcony w dom wielorodzinny, co zaowocowało powstaniem 14 lokali mieszkalnych, które przekazano wojskowej administracji.

Bezpośrednio powiązany z rezydencją park Haffnera, o powierzchni 2,6 ha, zyskał status terenu publicznego. Dawniej znany jako Gaj Królowej Elżbiety, stał się miejscem wypoczynku dla mieszkańców Sopotu.

  • W budynku gościnny, zrealizowanym w 1896 roku przez Carla Kupperschmitta, po zakończeniu II wojny światowej ulokowano przedszkole.
  • Natomiast w obiekcie mieszczącym stajnie, zaprojektowanym przez Adolfa Bielefeldta w 1906 roku, przez długie lata po wojnie funkcjonowała Spółdzielnia Rękodzieła Artystycznego „Baltskór” (ul. Kościuszki 33a).
  • W latach 70. na miejscu szklarni, która również pełniła funkcję oranżerii z prawie 13-metrową palmiarnią, zaprojektowaną przez Carla Kupperschmitta, wybudowano wieżowiec mieszkalny.

Obecnie rezydencja stanowi własność rodzin, które w niej zamieszkują. Warto także wspomnieć, że na lokalnym cmentarzu znajduje się Kaplica Herbstów, zaprojektowana w 1925 roku przez Heinricha Dunkela. Obiekt ten również objęty jest opieką konserwatorską i został odnowiony w 2005 roku.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 24.09.2013 r.]
  2. Justyna Gibbs: Rezydencja Edwarda Herbsta, [w:] Architektura willi i rezydencji sopockich, projektanci, inwestorzy i użytkownicy w latach 1870-1945, tom 1, Muzeum Sopotu 2017, s. 59
  3. Anna Gronczewska: Herbstowie, słynna łódzka rodzina z niemieckimi korzeniami, Dziennik Łódzki, 18.05.2017 r.
  4. T. Dobrowolski, W. Fułek: Wchodzić bez pukania, Sopot 2013
  5. "Gazeta Gdańska" z 26.11.1892 r.
  6. Matylda Zofia Herbst (1856-1939) była najstarszą córką Karola Wilhelma Scheiblera, największego i najbogatszego z łódzkich przemysłowców.
  7. 1 marca 1943 został mianowany zastępcą Komendanta Generalnego XX Korpusu Armijnego i dowódcą wojskowym XX Okręgu Wojskowego z siedzibą w Gdańsku.

Oceń: Willa Herbstów w Sopocie

Średnia ocena:4.9 Liczba ocen:7